عيد پاک از مهمترين تعطيلات سال است. اين عيد از مقدسترين مناسبتهاى مذهبى مسيحيت بشمار ميرود. در همين ايام است که مسيح به صليب کشيده ميشود. شام آخر، وصايا، چگونگى رفتار شاگردان چهارگانه، روايت عروج به جل اجل از سنگ بناهاى مسيحيت بشمار ميروند که همگى در همين به اين روزها گره ميخورند. بخش مهمى معجزات، از ادعاى حقانيت دين مسيحيت و ادعاى برترى اين دين بر شعبات ديگر الهى ريشه در همين چند روز دارند. همزمان با عيد پاک پرحرارت ترين تحرکات مذهبى مسيحى در گوشه و کنار جهان بحرکت درميايد. عيد پاک هيزم آتش بسيج احساسات مذهبى توسط صدها هزار کليسا و کشيش ميگردد. اين مناسبت، در بسيارى کشورها روز بازار سينه زنى و زنجير زنى و انواع سنتهاى مذهبى خشن و خون آلود است.
اما در دل دنياى متمدن تر عيد پاک سراپا متفاوت است، سوئد يک نمونه گوياست. در اينجا اثرى از دراماتيک مناسك مذهبى ديده نميشود. درست در نقطه مقابل سرنوشت مسيح در جنجال يکى دو هزار سال قبل، عيد پاک مصادف با آرامش و تفريحات دنيوى و خانوادگى است. تنها نشانه از مسيح، قدردانى عميقى است که از وى براى برگزيدن چنين مقطعى براى سفر به آسمان انتخاب كرده است. تعطيلات چند روزه در شروع بهار، بهترين وقت مناسب براى رفت و روب انبار، آماده سازى كلبه هاى ييلاقى، احوالپرسى از خانواده و تعويض لاسيتكهاى زمستانى اتوموبيل، همگى با هم يك فرصت استثنايى و غنيمت براى تازه تر كردن نفس براى دور ديگرى از كار و درس تا از راه رسيدن تابستان را بدست ميدهد. اما با گذشت زمان عيد پاك، با سنتها و عادتهاى تازه ترى هم گره خورده است.اينجا بدور از دغدغه توصيه هاى انجيل مقدس در اشاره به شام آخر مسيح، عيد پاك بمعناى خوردن و نوشيدن و بقول شركتهاى زنجيره اى ايام شكم چرانى است. در نقاط مختلف دنيا دستجات مذهبى اجتماعات و خيابانها را به اشغال درمياورند، آدمها خود را به ميخ ميكشند و با تعزيه و موعظه فضاى آغشته به ترس و عزا را ميافرينند. اينجا، در فضايى يكسر متفاوت، در فضايى مملو از آرامش و صلح و صفا، تعطيلات عيد پاك، دوست داشتنى ترين تعطيلات سال بحساب ميايد. دنيايى از رنگهاى شاد، شكلات و خوردنى ها، خود شيرينى جوجه ها و خرگوشها و سخاوتمندى ويژه بزرگسالان همه چيز را براى لذت و آرامش كودكانه جامعه فراهم مياورد. براى رعايت انصاف نبايد از قلم انداخت كه خود كليسا در ايجاد اين فضا و بخصوص براى كودكان نقش فعالى ايفا ميكند. اينجا اثرى از فشارهاى مذهبى و براى تحميل مستقيم جنبه هاى مذهبى ديده نميشود. كليسا موى دماغ لذتهاى دنيوى، حتى در ايام مقدس مذهبى نيست. كليساها تقريبا خالى ميمانند، اما كماكان سخت نيست تشخيص داد كه كليساها و مسيحيت برنده اصلى ايام عيد پاك باقى ميمانند.بخصوص عيد پاك سال ٢٠٠٩ ويژه بود. دو هفته قبلتر قانون ازدواج رسمى براى زوجهاى از جنس مشابه از تصويب پارلمان گذشت. جناب پاپ در واتيكان با اظهارات پر جنجال در مورد مصرف كاندوم با ارجاع به پيامهاى افراطى مسيحى به استقبال عيد پاك رفت. جلوى دماغ ايشان، در اروپا، يكى پس از ديگرى كليساها و كشيشها آمادگى خود را براى جارى كردن خـطبه مذهبى ازدواج در مورد همجنسگرايان اعلام ميدارند و در تصوير روايتى "امروزى و مدرن " از مسيحيت، گوى سبقت را از يكديگر ميربايند. سازمانها و ارگانهاى مدافع حقوق همجسنگرايان هزار بار حق داشتند كه پيروزى خود را در آستانه عيد پاك و با انتشار ورژن ويژه از تابلوى نقاشى مشهور شام آخر، سربلندانه جشن بگيرند. جامعه سوئد در سال ٢٠٠٩ مثال گويايى براى توضيح معماى جان سختى و چگونگى چنگ انداختن مذهب در دل جامعه مدرن انسانى و حتى در دل به كرسى نشاندن ضد مذهبى ترين خواستهاى تاريخ انسانى است. پاسخ اين معما از طرفى در قدرت انعطاف كليسا نهفته است. كليسايى كه شم بقا دارد. منافع زمينى خود را ميشناسد. اين كليسا تعادل قوا را تشخيص ميدهد. درگير در جبهه هاى متعدد، هر جا لازم باشد از عقب نشينى ابايى ندارد.جنبه اساسى ديگر در رمز تداوم حيات كليسا در دست انداختن دستگاه مذهبى به كودكان و مدارس است. هر روز هفته و بخصوص در ايام عيد پاك كودكان را در مدارس به سمت كليساهاى محله قطار ميكنند. هر هفته ساعتها همه اتوريته و اعتبار مدرسه را يكجا در اختيار كليسا و كشيش و داستانها انجيل قرار ميدهند تا به ميل خود دنياى كودكان را شكل بدهند. روزانه از كانال دهها رسانه و از جمله فيلمها و اسباب بازيها و كتب درسى مستقيما كودكان و تلقيات آنها از خود و دنيا و سرنوشت پيشاروى خود را مورد حمله قرار ميدهند. اينجا و در اين جبهه كمتر نشانى از "انعطاف" كليسا را ميتوان سراغ گرفت. اينجا روايتها به نسخه اصلى شباهت بيشترى دارند. اينجا موعظه ها شفاف تر و خط و نشان كشيدن الهى واضح تر است. همانقدر كه كودكان را گول ميزنند، همانقدر هم آنها را ميترسانند. اين هنوز تمام تصوير نيست. بايد به مدارس رسما مذهبى سر بكشيد. در يك كشور باصطلاح سكولار و مدرن آنچه كه در اين مدارس ميگذرد چيزى كمتر از ننگ آشكار نيست. در مدارس مذهبى مسيحى(مابقى مدارس مذهبى دست كمى ندارند) ، در مدارسى كه بخشا به شعبات سكتهاى ترسناك مذهبى مرتبط هستند، در آنچه به اين كودكان معصوم تدريس ميشود، در آنچه بعنوان ارزش و الگوى رفتارى انسان ديكته ميشود، يك فاجعه در جريان است. انعطاف ذكر شده در قاموس كليسا و به حراج گذاشتن آداب زناشويى مسيحى و كل عقب نشينى كليسا را بايد در كنار سنگرهايى كه هنوز در دست دارد، در كنار جولان در مدارس و تعرض به كودكان قرار داد. اينها مشت رند هستند، اينها عقل معاششان بر همه چيز ميچربد، اينها ژنرالهاى هفت خط حمله به انسان و انسانيت هستند.و اينجا اسلام از راه ميرسد. ديدن سردمداران دين مبين كه تند تند از روى دست كشيشان كپى ميكنند واقعا تماشايى است. رنگ و روى مناسك و مناسبتهاى مذهبى اسلامى در همين جهت در حال پوست انداختن است. عيد فطر و رمضان و قربان غيره تبديل به فستيوالهاى سرگرمى كودكان شده اند كه در آن آخوند و سرايدار مساجد با خروس قندى دنبال كودكان راه ميافتند و براى خبرنگار "ستون اسلاميون انتگره" در باب تاريخچه بازى فوتبال ائمه اطهار در كوچه پس كوچه هاى كوفه داد سخن ميدهند. جالب اينجاست كه مساجد كاسه داغ تر از آش براى مسيح و مناسبتهاى مذهبى مسيحى پستان به تنور ميچسبانند. بعد از تخم مرغ رنگ كردن و بادكنكهاى رنگى سر در مساجد، بزودى نوبت پاپانوئل هاى اسلامى در پاى منبر مساجد هم خواهد رسيد! در لابلاى اين بازارگرميهاست كه حجاب كودكان، تفكيك دختران از پسران، نماز و روزه اجبارى كودكان و امثال آن به بخشى از بازي و تفريح بچگانه نزول داده ميشود. براى يك زخم ديده از حكومت اسلامى، براى كسى كه دو كلمه معناى عربى دعاهاى صبحگانه اسلامى سر در مياورد، براى ما كه مناسبتهاى مدارس نوع اسلامى را تجربه كرده ايم؛ فريبكارى اين اداها و اين نان قرض دادن ميان پيروان اديان برادر، چندش آور است. جامعه سوئد يك نمونه است. از امريكا تا دل اروپا، از اين دسته كشورها و نوع سكولاريسم و تمدن آنها فراوان است. بقاى مذهب در اين جوامع يك معادله سر راست است. مذهب از بنيادهاى جامعه است و قرار نيست كه حذف بشود. سنگينى سايه مذهب به سادگى به رسميتى گره خورده است كه در كل سيستم جامعه درتنيده شده است.
اما در دل دنياى متمدن تر عيد پاک سراپا متفاوت است، سوئد يک نمونه گوياست. در اينجا اثرى از دراماتيک مناسك مذهبى ديده نميشود. درست در نقطه مقابل سرنوشت مسيح در جنجال يکى دو هزار سال قبل، عيد پاک مصادف با آرامش و تفريحات دنيوى و خانوادگى است. تنها نشانه از مسيح، قدردانى عميقى است که از وى براى برگزيدن چنين مقطعى براى سفر به آسمان انتخاب كرده است. تعطيلات چند روزه در شروع بهار، بهترين وقت مناسب براى رفت و روب انبار، آماده سازى كلبه هاى ييلاقى، احوالپرسى از خانواده و تعويض لاسيتكهاى زمستانى اتوموبيل، همگى با هم يك فرصت استثنايى و غنيمت براى تازه تر كردن نفس براى دور ديگرى از كار و درس تا از راه رسيدن تابستان را بدست ميدهد. اما با گذشت زمان عيد پاك، با سنتها و عادتهاى تازه ترى هم گره خورده است.اينجا بدور از دغدغه توصيه هاى انجيل مقدس در اشاره به شام آخر مسيح، عيد پاك بمعناى خوردن و نوشيدن و بقول شركتهاى زنجيره اى ايام شكم چرانى است. در نقاط مختلف دنيا دستجات مذهبى اجتماعات و خيابانها را به اشغال درمياورند، آدمها خود را به ميخ ميكشند و با تعزيه و موعظه فضاى آغشته به ترس و عزا را ميافرينند. اينجا، در فضايى يكسر متفاوت، در فضايى مملو از آرامش و صلح و صفا، تعطيلات عيد پاك، دوست داشتنى ترين تعطيلات سال بحساب ميايد. دنيايى از رنگهاى شاد، شكلات و خوردنى ها، خود شيرينى جوجه ها و خرگوشها و سخاوتمندى ويژه بزرگسالان همه چيز را براى لذت و آرامش كودكانه جامعه فراهم مياورد. براى رعايت انصاف نبايد از قلم انداخت كه خود كليسا در ايجاد اين فضا و بخصوص براى كودكان نقش فعالى ايفا ميكند. اينجا اثرى از فشارهاى مذهبى و براى تحميل مستقيم جنبه هاى مذهبى ديده نميشود. كليسا موى دماغ لذتهاى دنيوى، حتى در ايام مقدس مذهبى نيست. كليساها تقريبا خالى ميمانند، اما كماكان سخت نيست تشخيص داد كه كليساها و مسيحيت برنده اصلى ايام عيد پاك باقى ميمانند.بخصوص عيد پاك سال ٢٠٠٩ ويژه بود. دو هفته قبلتر قانون ازدواج رسمى براى زوجهاى از جنس مشابه از تصويب پارلمان گذشت. جناب پاپ در واتيكان با اظهارات پر جنجال در مورد مصرف كاندوم با ارجاع به پيامهاى افراطى مسيحى به استقبال عيد پاك رفت. جلوى دماغ ايشان، در اروپا، يكى پس از ديگرى كليساها و كشيشها آمادگى خود را براى جارى كردن خـطبه مذهبى ازدواج در مورد همجنسگرايان اعلام ميدارند و در تصوير روايتى "امروزى و مدرن " از مسيحيت، گوى سبقت را از يكديگر ميربايند. سازمانها و ارگانهاى مدافع حقوق همجسنگرايان هزار بار حق داشتند كه پيروزى خود را در آستانه عيد پاك و با انتشار ورژن ويژه از تابلوى نقاشى مشهور شام آخر، سربلندانه جشن بگيرند. جامعه سوئد در سال ٢٠٠٩ مثال گويايى براى توضيح معماى جان سختى و چگونگى چنگ انداختن مذهب در دل جامعه مدرن انسانى و حتى در دل به كرسى نشاندن ضد مذهبى ترين خواستهاى تاريخ انسانى است. پاسخ اين معما از طرفى در قدرت انعطاف كليسا نهفته است. كليسايى كه شم بقا دارد. منافع زمينى خود را ميشناسد. اين كليسا تعادل قوا را تشخيص ميدهد. درگير در جبهه هاى متعدد، هر جا لازم باشد از عقب نشينى ابايى ندارد.جنبه اساسى ديگر در رمز تداوم حيات كليسا در دست انداختن دستگاه مذهبى به كودكان و مدارس است. هر روز هفته و بخصوص در ايام عيد پاك كودكان را در مدارس به سمت كليساهاى محله قطار ميكنند. هر هفته ساعتها همه اتوريته و اعتبار مدرسه را يكجا در اختيار كليسا و كشيش و داستانها انجيل قرار ميدهند تا به ميل خود دنياى كودكان را شكل بدهند. روزانه از كانال دهها رسانه و از جمله فيلمها و اسباب بازيها و كتب درسى مستقيما كودكان و تلقيات آنها از خود و دنيا و سرنوشت پيشاروى خود را مورد حمله قرار ميدهند. اينجا و در اين جبهه كمتر نشانى از "انعطاف" كليسا را ميتوان سراغ گرفت. اينجا روايتها به نسخه اصلى شباهت بيشترى دارند. اينجا موعظه ها شفاف تر و خط و نشان كشيدن الهى واضح تر است. همانقدر كه كودكان را گول ميزنند، همانقدر هم آنها را ميترسانند. اين هنوز تمام تصوير نيست. بايد به مدارس رسما مذهبى سر بكشيد. در يك كشور باصطلاح سكولار و مدرن آنچه كه در اين مدارس ميگذرد چيزى كمتر از ننگ آشكار نيست. در مدارس مذهبى مسيحى(مابقى مدارس مذهبى دست كمى ندارند) ، در مدارسى كه بخشا به شعبات سكتهاى ترسناك مذهبى مرتبط هستند، در آنچه به اين كودكان معصوم تدريس ميشود، در آنچه بعنوان ارزش و الگوى رفتارى انسان ديكته ميشود، يك فاجعه در جريان است. انعطاف ذكر شده در قاموس كليسا و به حراج گذاشتن آداب زناشويى مسيحى و كل عقب نشينى كليسا را بايد در كنار سنگرهايى كه هنوز در دست دارد، در كنار جولان در مدارس و تعرض به كودكان قرار داد. اينها مشت رند هستند، اينها عقل معاششان بر همه چيز ميچربد، اينها ژنرالهاى هفت خط حمله به انسان و انسانيت هستند.و اينجا اسلام از راه ميرسد. ديدن سردمداران دين مبين كه تند تند از روى دست كشيشان كپى ميكنند واقعا تماشايى است. رنگ و روى مناسك و مناسبتهاى مذهبى اسلامى در همين جهت در حال پوست انداختن است. عيد فطر و رمضان و قربان غيره تبديل به فستيوالهاى سرگرمى كودكان شده اند كه در آن آخوند و سرايدار مساجد با خروس قندى دنبال كودكان راه ميافتند و براى خبرنگار "ستون اسلاميون انتگره" در باب تاريخچه بازى فوتبال ائمه اطهار در كوچه پس كوچه هاى كوفه داد سخن ميدهند. جالب اينجاست كه مساجد كاسه داغ تر از آش براى مسيح و مناسبتهاى مذهبى مسيحى پستان به تنور ميچسبانند. بعد از تخم مرغ رنگ كردن و بادكنكهاى رنگى سر در مساجد، بزودى نوبت پاپانوئل هاى اسلامى در پاى منبر مساجد هم خواهد رسيد! در لابلاى اين بازارگرميهاست كه حجاب كودكان، تفكيك دختران از پسران، نماز و روزه اجبارى كودكان و امثال آن به بخشى از بازي و تفريح بچگانه نزول داده ميشود. براى يك زخم ديده از حكومت اسلامى، براى كسى كه دو كلمه معناى عربى دعاهاى صبحگانه اسلامى سر در مياورد، براى ما كه مناسبتهاى مدارس نوع اسلامى را تجربه كرده ايم؛ فريبكارى اين اداها و اين نان قرض دادن ميان پيروان اديان برادر، چندش آور است. جامعه سوئد يك نمونه است. از امريكا تا دل اروپا، از اين دسته كشورها و نوع سكولاريسم و تمدن آنها فراوان است. بقاى مذهب در اين جوامع يك معادله سر راست است. مذهب از بنيادهاى جامعه است و قرار نيست كه حذف بشود. سنگينى سايه مذهب به سادگى به رسميتى گره خورده است كه در كل سيستم جامعه درتنيده شده است.
ازدواج و طلاق و تولد و تدفين شهروندان تنها گوشه اى از كاركردهاى جامعه است كه دربست به اين دستگاه سپرده شده است. كشيش و كليسا و روايت مذهبى در تشريفات و روزمره جامعه در هم تنيده است. تعطيلات مذهبى و مناسك هاى مربوطه از جمله ابزارهايى است كه تا اطلاع ثانوى حتى به كافرترين مردمان، هويت رسمى مذهبى جامعه را شير فهم ميكند. سيستم آموزشى و مدارس، آن ابزار موثرى است كه نسل بعدى مومنان را جدا از نيت و درجه ايمان والدين تضمين ميكند. هر چقدر كه كشمكشهاى اجتماعى رنگ و بويى از سكولاريسم را به جامعه تحميل كند، به همان اندازه تحميل مذهب در عرصه هاى ديگر تشديد ميشود. راه مشترك و همنوايى انواع شعبات الهى از يهود تا اسلام و مسيحيت در اين جوامع ماهيت مشترك طبقاتى آنها را بيش از هميشه آشكار ميسازد. شباهت مدارس مذهبى اين اديان در سوئد واقعا خيره كننده است.تعطيلات عيد پاك يكبار ديگر يادآور سايه سنگين و سمج مذهب در كل روزمره جامعه و در هر گوشه و كنار زندگى ما بود. خوشى و سعادت امروز و تضمين زندگى انسانى و شايسته براى فرداى فرزندانمان در گرو طرد كل تشبثات مذهبى است. ما هنوز يك تصفيه حساب قديمى ناتمام بر سر سكولاريسم را با بورژوازى بدهكاريم. چاره اى بجز پايان اين راه نيست. كوتاه كردن دست مذهب از مدارس يك قدم فورى در اينراه است.
مصطفى رشيدى
١٢ آپريل، روز عيد پاك سال ٢٠٠٩ 
نويسنده مقاله سخنگوى نهاد اول كودكان در سوئد است.http://www.barnenforst.se/
نويسنده مقاله سخنگوى نهاد اول كودكان در سوئد است.http://www.barnenforst.se/
::
::
::
::
::
::
::
::
::
::
::
::
0 نظرات:
ارسال یک نظر
برای ارسال نظر : بعد از نوشتن نظرتان در انتخاب نمایه یک گزینه را انتخاب کنید در صورتی که نمیخواهید مشخصات تان درج شود " ناشناس" را انتخاب نموده و نظر را ارسال کنید در صورت مواجه شدن با پیغام خطا دوباره بر روی دکمه ارسال نظر کلیک کنید.
مطالبی که حاوی کلمات رکيک و توهين آمیز باشد درج نميشوند.