پیشگفتار
در 30 سال پیش در گذرگاه توسعه مدنیت، تصاحب قدرت سیاسی توسط مذهبیون در کشور ما چون شوکی بر پیکره جامعه بهت همگان را برانگیخت. بی گمان برای رهائی از این مهلکه جان خراش میبایست دراندیشه تدبیری نو بود. آگاهی و شناخت از قانونمندیها و تجربیات ظفرمندانه جهان نو در راه رسیدن به سعادت گامی است سترگ برای گذر از این برزخ جانگداز. هدف از نگارش مقالاتی دراین راستا صرفا ً بازنگری به علل ناکامیها و گشایش باب مباحثی است که ما را جهت دست یازیدن به جامعه ای آزاد و انسانی یاری رسانند. این مقالات هرگزقصد نتیجه گیری و یا رسیدن به تعاریفی مطلق از مفاهیم اجتماعی و سیاسی ندارد چرا که این اندیشه در اساس با پرنسیپ های علوم نظری مغایر است. همانطور که اشاره کردم مفاهیم علوم اجتماعی چندگانه و بیشمار و هریک نتیجه تراوشهای ذهن پژوهشگری است که با ابهام آغاز میکند و با تردید بپایان میرسد. پس نتیجه گیری مطلق از مفاهیم کوششی استً ناصحیح و غیرعلمی و داوری درباره آنها بعهده خواننده است که هدف ترغیب ذهن جستجوگری است برای یافتن حقیقت.&&&
سکولاریسم به یک معنا همان دمکراسی است و دمکراسی همان سکولاریسم است. این درکی است از سکولاریسم که آقای ًهراس م.کلن ً در کتاب خود ً سکولاریسم خواست خدا است ً آنرا ارائه میدهد. آقای ًکلن ً معتقد است سکولاریسم فرمی از زندگی اجتماعی و حاکمیت دولتی است. به باور آقای ًکلن ً سکولاریسم اقدامی است جهت جدائی دولت از کلیسا و تضمینی است برای آزادی بیان و اندیشه. منظور آقای ًکلن ً آزادی بیان واندیشه برای فرد و گروه است که دولت موظف است تحقق آنرا در جامعه ای آزاد و دمکراتیک ممکن سازد. آقای ًکلن ً در بخشی دیگر از نوشته خود اشاره ای دارند به پروسه سکولاریزه شدن جامعه که به مفهومی همان تضمین آزادی و ایجاد امنیت برای همه ی گروه های اجتماعی در اجرای آیین های مذهبی و عقیدتی خود. آقای ًکلن ً معتقد است در چنین شرایطی سکولاریسم مذهب را به آتیسم ( بیخدائی) تبدیل میکند که به یک معنا سکولاریسم همان آتیسم (بیخدائی) است. در ادامه همین گفتار آقای ًکلن ً تأکید میکند سکولاریسم صرفا ً بمعنای آزادی مذاهب نیست بلکه سکولاریسم آزادی انسان از سلطه دین و خدا است.
آقای ًویل براندسً کشیش باورمند به مسیحیت مدعی است که سکولاریسم روش زندگی است بی آنکه انسان متأثر از باورهای مذهبی و خرافی باشد. اوبا این مفهوم از سکولاریسم تأکید میکند جهان در حال یافتن خودش است بی آنکه برای توجیه موجودیت خود نیازی داشته باشد به سراغ مذهب برود. آقای ًویل براندس ً در بخشی دیگر از نوشته خود اشاره دارد به انسانی که برای اهداف روزانه خود برنامه ریزی میکند بی آنکه بخدا متوسل شود. آقای ًکلن ً معتقد است سکولاریسم زمانی تحقق مییابد که آزادی اندیشه یکسان برای همه ی باورها در جامعه به واقعیت مبدل شود. آقای ًکلن ً باور دارند در هر اجتماع بزرگ مذاهب گوناگون میتوانند بطور صلح آمیزدر کنار یکدیگرحیات داشته باشند و نه با کینه و عداوت نسبت به یکدیگر. با کلامی دیگر سکولاریسم یعنی حقوق برابر برای همه ی باورهای دینی و سیاسی. این بدین معنا است در یک جامعه سکولار هر عقیده دینی آزاد است بی آنکه از سویی مورد تعدی قرار گیرد. این تعریف از سکولاریسم که آقای ًکلن ً آنرا ارائه میدهد بدین معنا است؛ سکولاریسم خود به مذهبی تبدیل میشود که فرد، کلیسا و جامعه بطور همه جانبه موضوع چند فرهنگی و چندگانگی در اجتماع را تأیید و با آن توسعه یابند. بعبارتی دیگر سکولاریسم یعنی تعامل و تأیید دوجانبه یکدیگر، چرا که در هر اجتماعی با توجه به چندگانگی ادیان تعاریف ویژه و چندگانه ای هم از خدا وجود دارد. با کلامی دیگر هراجتماع انسانی نمیابیست صرفا ً از مفهوم خود از خدا و یا دکترین دینی خود دفاع کند.
با توجه به مفاهیم گوناگونی که از سکولاریسم ارائه داده میشود میتوانیم به یک تعریف عام ومشخص از سکولاریسم دست یابیم بدین معنا یک دولت مدرن و دمکراتیک که چند گانگی مذهب در جامعه را تأیید میکند میبایست هر گونه دین دولتی را نفی کند. چرا که یک دولت مذهبی یک دولت غیردمکراتیک است که شهروندان خود را با پیوستگی به دین رسمی تعریف و شناسایی میکند. این بدین معنا است دیگر شهروندان متعلق به ادیان دیگر فاقد حقوق برابر اجتماعی و سیاسی در مقابل شهروندانی که باورمند به دین رسمی هستند. آقای ًکلن ً معتقد است پروسه سکولاریسم در یک جامعه زمانی آغاز میشود که دولت چندگانگی در مذهب و چندگانگی از مفهوم خدا در جامعه را تأیید کند. او معتقد است در یک جامعه مدرن و سکولار مذاهب در موقعیتی برابر در مقابل هم قرار میگیرند و بصورت دوجانبه حقوق یکدیگر را محترم بر میشمارند. این پروسه در غرب زمانی آغاز شد که پرنسیپ های دمکراسی مدرن قانونمند و مستقرشدند و نخستین دولت سکولار شکل یافت. با توجه به مباحثی که در خصوص مفهوم واژه سکولاریسم ارائه داده شده است نتیجه میگیرم سکولاریسم صرفا ً به مفهوم جدائی دین از دولت نیست بلکه سکولاریسم پروسه ای است عملی که همزمان با دخالت های مؤثر دولت ابتداء بنیادهای دمکراسی مدرن در همه ی ابعاد آن در جامعه تحقق مییابد تا زمینه های تضمین پلورالیسم فکری و چندگانگی دین تأیید و پذیرفته شود.
آقای ًروتگر لیندهل ً جامعه شناس سوئدی در کتاب خود بنام ًسیستم های سیاسی خارجی ً بر روی این مفهوم از سکولاریسم اصرار میورزند؛ برابر بودن مردم در مقابل قانون بدون در نظر گرفتن تعلقات و باورهای دینی آنها. منظور آقای ًلیندهل ً از این نقطه نظردر وحله نخست برابر برشمردن همه ی آحاد جامعه در مقابل قوانین دولتی است. آقای ًلیندهل ً در بخشی دیگر از گفتار خود به قوانین دولتی اشاره میکند که شرایط استقرار نظم مدرن اجتماعی و سیستم قضائی مدرن در یک اجتماع را بوجود میاورند. آقای ًلیندهل ً با توجه به نگرش ویژه خود به پروسه سکولاریزه شدن کشور ترکیه در دوران سیادت ًترکهای جوان ً برهبری ًکمال آتاتورک ً مینویسند: ًبر اساس قانون اساسی ترکیه این امرغیرقانونی است که قوانین مذهبی در تدوین قوانین مدنی ترکیه جدید دخالت داشته باشند، و یا دین تبلیغاتی را برای ایجاد نظم دولتی مطرح کند.
در واقع ترکیه در بین کشورهای متعلق به ًجهان اسلام ً موردی است استثنائی آنجاکه سکولاریسم به یک ایدئولوژی رسمی دولتی مبدل شده است. بی شک این اقدام ابتداء از سوی بنیانگذار ترکیه مدرن ًکمال آتاتورک ً مطرح و عملی شد. او در آغاز زمامداری خود برای بنای یک ترکیه مدرن اسلام را از حوزه دولت جدا کرد و آنرا به یک حوزه خصوصی تبدیل کرد. او در همان شروع زمامداری خود شدیدا ً به عرصه های دخالت دین در حوزه سیاست، زندگی اجتماعی مردم و نظام آموزشی تاخت و اعلام کرد دین مانعی جدی در مقابل بنیاد ترکیه مدرن میباشد و در چنین شرایطی دولت موظف است با تصویب قوانین سخت گیرانه این وضعیت را دگرگون سازد. نخستین هدف ًآتاتورک ً در تسریع بخشیدن به رشد سکولاریسم در ترکیه توسعه دمکراسی و عرفی کردن همه ی حوزه های اجتماعی و نه فقط دولت و سیاست.
کورش اعتمادی استهکلم 28 فوریه 2009
اتحادیه ملی برای دمکراسی در ایران- سوئد
سکولاریسم به یک معنا همان دمکراسی است و دمکراسی همان سکولاریسم است. این درکی است از سکولاریسم که آقای ًهراس م.کلن ً در کتاب خود ً سکولاریسم خواست خدا است ً آنرا ارائه میدهد. آقای ًکلن ً معتقد است سکولاریسم فرمی از زندگی اجتماعی و حاکمیت دولتی است. به باور آقای ًکلن ً سکولاریسم اقدامی است جهت جدائی دولت از کلیسا و تضمینی است برای آزادی بیان و اندیشه. منظور آقای ًکلن ً آزادی بیان واندیشه برای فرد و گروه است که دولت موظف است تحقق آنرا در جامعه ای آزاد و دمکراتیک ممکن سازد. آقای ًکلن ً در بخشی دیگر از نوشته خود اشاره ای دارند به پروسه سکولاریزه شدن جامعه که به مفهومی همان تضمین آزادی و ایجاد امنیت برای همه ی گروه های اجتماعی در اجرای آیین های مذهبی و عقیدتی خود. آقای ًکلن ً معتقد است در چنین شرایطی سکولاریسم مذهب را به آتیسم ( بیخدائی) تبدیل میکند که به یک معنا سکولاریسم همان آتیسم (بیخدائی) است. در ادامه همین گفتار آقای ًکلن ً تأکید میکند سکولاریسم صرفا ً بمعنای آزادی مذاهب نیست بلکه سکولاریسم آزادی انسان از سلطه دین و خدا است.
آقای ًویل براندسً کشیش باورمند به مسیحیت مدعی است که سکولاریسم روش زندگی است بی آنکه انسان متأثر از باورهای مذهبی و خرافی باشد. اوبا این مفهوم از سکولاریسم تأکید میکند جهان در حال یافتن خودش است بی آنکه برای توجیه موجودیت خود نیازی داشته باشد به سراغ مذهب برود. آقای ًویل براندس ً در بخشی دیگر از نوشته خود اشاره دارد به انسانی که برای اهداف روزانه خود برنامه ریزی میکند بی آنکه بخدا متوسل شود. آقای ًکلن ً معتقد است سکولاریسم زمانی تحقق مییابد که آزادی اندیشه یکسان برای همه ی باورها در جامعه به واقعیت مبدل شود. آقای ًکلن ً باور دارند در هر اجتماع بزرگ مذاهب گوناگون میتوانند بطور صلح آمیزدر کنار یکدیگرحیات داشته باشند و نه با کینه و عداوت نسبت به یکدیگر. با کلامی دیگر سکولاریسم یعنی حقوق برابر برای همه ی باورهای دینی و سیاسی. این بدین معنا است در یک جامعه سکولار هر عقیده دینی آزاد است بی آنکه از سویی مورد تعدی قرار گیرد. این تعریف از سکولاریسم که آقای ًکلن ً آنرا ارائه میدهد بدین معنا است؛ سکولاریسم خود به مذهبی تبدیل میشود که فرد، کلیسا و جامعه بطور همه جانبه موضوع چند فرهنگی و چندگانگی در اجتماع را تأیید و با آن توسعه یابند. بعبارتی دیگر سکولاریسم یعنی تعامل و تأیید دوجانبه یکدیگر، چرا که در هر اجتماعی با توجه به چندگانگی ادیان تعاریف ویژه و چندگانه ای هم از خدا وجود دارد. با کلامی دیگر هراجتماع انسانی نمیابیست صرفا ً از مفهوم خود از خدا و یا دکترین دینی خود دفاع کند.
با توجه به مفاهیم گوناگونی که از سکولاریسم ارائه داده میشود میتوانیم به یک تعریف عام ومشخص از سکولاریسم دست یابیم بدین معنا یک دولت مدرن و دمکراتیک که چند گانگی مذهب در جامعه را تأیید میکند میبایست هر گونه دین دولتی را نفی کند. چرا که یک دولت مذهبی یک دولت غیردمکراتیک است که شهروندان خود را با پیوستگی به دین رسمی تعریف و شناسایی میکند. این بدین معنا است دیگر شهروندان متعلق به ادیان دیگر فاقد حقوق برابر اجتماعی و سیاسی در مقابل شهروندانی که باورمند به دین رسمی هستند. آقای ًکلن ً معتقد است پروسه سکولاریسم در یک جامعه زمانی آغاز میشود که دولت چندگانگی در مذهب و چندگانگی از مفهوم خدا در جامعه را تأیید کند. او معتقد است در یک جامعه مدرن و سکولار مذاهب در موقعیتی برابر در مقابل هم قرار میگیرند و بصورت دوجانبه حقوق یکدیگر را محترم بر میشمارند. این پروسه در غرب زمانی آغاز شد که پرنسیپ های دمکراسی مدرن قانونمند و مستقرشدند و نخستین دولت سکولار شکل یافت. با توجه به مباحثی که در خصوص مفهوم واژه سکولاریسم ارائه داده شده است نتیجه میگیرم سکولاریسم صرفا ً به مفهوم جدائی دین از دولت نیست بلکه سکولاریسم پروسه ای است عملی که همزمان با دخالت های مؤثر دولت ابتداء بنیادهای دمکراسی مدرن در همه ی ابعاد آن در جامعه تحقق مییابد تا زمینه های تضمین پلورالیسم فکری و چندگانگی دین تأیید و پذیرفته شود.
آقای ًروتگر لیندهل ً جامعه شناس سوئدی در کتاب خود بنام ًسیستم های سیاسی خارجی ً بر روی این مفهوم از سکولاریسم اصرار میورزند؛ برابر بودن مردم در مقابل قانون بدون در نظر گرفتن تعلقات و باورهای دینی آنها. منظور آقای ًلیندهل ً از این نقطه نظردر وحله نخست برابر برشمردن همه ی آحاد جامعه در مقابل قوانین دولتی است. آقای ًلیندهل ً در بخشی دیگر از گفتار خود به قوانین دولتی اشاره میکند که شرایط استقرار نظم مدرن اجتماعی و سیستم قضائی مدرن در یک اجتماع را بوجود میاورند. آقای ًلیندهل ً با توجه به نگرش ویژه خود به پروسه سکولاریزه شدن کشور ترکیه در دوران سیادت ًترکهای جوان ً برهبری ًکمال آتاتورک ً مینویسند: ًبر اساس قانون اساسی ترکیه این امرغیرقانونی است که قوانین مذهبی در تدوین قوانین مدنی ترکیه جدید دخالت داشته باشند، و یا دین تبلیغاتی را برای ایجاد نظم دولتی مطرح کند.
در واقع ترکیه در بین کشورهای متعلق به ًجهان اسلام ً موردی است استثنائی آنجاکه سکولاریسم به یک ایدئولوژی رسمی دولتی مبدل شده است. بی شک این اقدام ابتداء از سوی بنیانگذار ترکیه مدرن ًکمال آتاتورک ً مطرح و عملی شد. او در آغاز زمامداری خود برای بنای یک ترکیه مدرن اسلام را از حوزه دولت جدا کرد و آنرا به یک حوزه خصوصی تبدیل کرد. او در همان شروع زمامداری خود شدیدا ً به عرصه های دخالت دین در حوزه سیاست، زندگی اجتماعی مردم و نظام آموزشی تاخت و اعلام کرد دین مانعی جدی در مقابل بنیاد ترکیه مدرن میباشد و در چنین شرایطی دولت موظف است با تصویب قوانین سخت گیرانه این وضعیت را دگرگون سازد. نخستین هدف ًآتاتورک ً در تسریع بخشیدن به رشد سکولاریسم در ترکیه توسعه دمکراسی و عرفی کردن همه ی حوزه های اجتماعی و نه فقط دولت و سیاست.
کورش اعتمادی استهکلم 28 فوریه 2009
اتحادیه ملی برای دمکراسی در ایران- سوئد
::
::
::
::
::
::
::
::
::
::
::
::
0 نظرات:
ارسال یک نظر
برای ارسال نظر : بعد از نوشتن نظرتان در انتخاب نمایه یک گزینه را انتخاب کنید در صورتی که نمیخواهید مشخصات تان درج شود " ناشناس" را انتخاب نموده و نظر را ارسال کنید در صورت مواجه شدن با پیغام خطا دوباره بر روی دکمه ارسال نظر کلیک کنید.
مطالبی که حاوی کلمات رکيک و توهين آمیز باشد درج نميشوند.